ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

H παρούσα μελέτη ξεκίνησε με την πρόθεση να συνδυασθεί η θεωρία με την πράξη της διδασκαλίας των φιλολογικών μαθημάτων και να καταδειχθεί ο ρόλος και των δύο. H πράξη της διδασκαλίας αποβαίνει μια γόνιμη δημιουργική διαδικασία, όταν από τη μια πλευρά στηρίζεται στη θεωρία αλλά από την άλλη δεν εμφανίζεται δέσμια προς αυτήν. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η τυποποιημένη διδασκαλία, που ναρκώνει την όλη εκπαιδευτική διαδικασία και τους παράγοντες που τη συνιστούν, εκπαιδευτικό και μαθητές. Η πνοή του κάθε δασκάλου, μέσα από την προσωπική του θεωρία, δίνει στη διδασκαλία το δημιουργικό ή όχι χαρακτήρα της. Έτσι, μέσα από αυτή την εργασία, προσεγγίζουμε τη διδακτική των φιλολογικών μαθημάτων ως μια διαδικασία προσδιοριστική της διδακτικής πράξης με την παράθεση ενδεικτικών σχεδίων διδασκαλίας των τεσσάρων μαθημάτων (Λογοτεχνίας, Γλώσσας, Αρχαίων Ελληνικών, Ιστορίας) και διδακτικών «project», που άπτονται της φιλοσοφίας της διδασκαλίας των παραπάνω μαθημάτων, σύμφωνα  με το νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών.

ΤΟ ΑΛΟΓΟ ΤΗΣ ΠΑΛΙΡΡΟΙΑΣ

Αυτός ο πίνακας στην άκρη,
έχει στα μάτια του ένα δάκρυ...
Μοιάζει με άλογο που κλαίει
και με τη θάλασσα τα λέει...

Γυρεύει πάνω της να τρέξει
και με το κύμα ν’ αλητέψει...
Ο κάμπος το ’χει γονατίσει,
δεν ξέρει πού και πώς να στρίψει...

Τ’ άλογο σαν καρδιά καλπάζει
και σαν ζωή αναστενάζει...
Μέρα τη μέρα αλλάζει όψη
πάνω στου φεγγαριού την κόψη...

Όποιος μπορεί, ας το προφτάσει…
Ποιος αγαπά, γράμμα ας του γράψει...
Κι όποιος το βρει ας ζωγραφίσει
το σχήμα του, προτού να δύσει…

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Η παρούσα παρέμβαση δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα. Το θέτει· και αυτό είναι το πρώτο που πρέπει να γίνει –και με μεγαλύτερη ακόμα έμφαση– από άλλους ειδικότερους και αρμοδιότερους.
Γιατί το θέμα δεν είναι μόνο φιλολογικό-επιστημονικό και εκπαιδευτικό-παιδαγωγικό· είναι κάτι περισσότερο...

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Αγάπησε όλη τη κτίση του Θεού, τα πάντα μέσα σ’ αυτήν και κάθε κόκκο άμμου. Αγάπησε το κάθε φύλλο, την κάθε ηλιαχτίδα από το φως του Θεού. Αγάπησε τα ζώα, αγάπησε τα φυτά, αγάπησε το καθετί. Κι όταν αγαπήσεις τα πάντα τότε θα ανακαλύψεις μέσα στο καθετί το μυστικό του Θεού. Σαν το αισθανθείς αυτό, τότε να αρχίσεις να το γνωρίζεις και να το αντιλαμβάνεσαι κάθε μέρα όλο και πιο πολύ. Και θα φθάσεις, εν τέλει, να αγαπήσεις ολόκληρο τον κόσμο με μια ανεξάντλητη, παγκόσμια αγάπη που να αγκαλιάζει και να περιλαμβάνει τα πάντα. Αγάπησε τα ζώα: ο Θέος τους έχει δώσει σπέρματα σκέψης και ανόθευτη χαρά. Μην τα ταράξεις. Μην τα βασανίζεις, μην τους στερήσεις τη χαρά τους, μη βαδίσεις ενάντια στις προθέσεις και το σχέδιο του Θεού.

Φ. Μ. Ντοστογιέφσκι

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ

 Η Θεολογία της Απελευθέρωσης θα απασχολήσει τις επόμενες δεκαετίες τη θεολογική σκέψη παγκόσμια. Στην Ευρώπη θα προκαλέσει το ενδιαφέρον πολλών θεολόγων, κοινωνιολόγων, πολιτικών επιστημόνων, στοχαστών. Πολλοί είναι εκείνοι οι θεολόγοι, οι κληρικοί και οι πιστοί που εμπνεύστηκαν απ’ αυτήν, δεν είναι όμως λίγοι και αυτοί που την αντιμετώπισαν φοβικά. Αποτελεί ευτύχημα το ότι από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 διδάσκεται στα Ελληνόπουλα μέσα από το μάθημα των Θρησκευτικών. Σκοπός της έκδοσης του παρόντος πονήματος είναι η συμβολή στην ποιοτικότερη παρουσίασή της στις σχολικές αίθουσες.Στο πρώτο μέρος, υπάρχουν τρία κείμενα: α)Θεολογία της Απελευθέρωσης, β)Οι ελληνικές εκδόσεις βιβλίων της Θεολογία της Απελευθέρωσης και γ)Η Θεολογία της Απελευθέρωσης στα σχολικά των Θρησκευτικών Γυμνασίου Λυκείου. Στο δεύτερο μέρος ανθολογούνται  κείμενα από βιβλία ή συνεντεύξεις εκπροσώπων της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, τα οποία κατά τη γνώμη μας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διδασκαλία των διδακτικών ενοτήτων που αφορούν το συγκεκριμένο θεολογικό ρεύμα και όχι μόνο.

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ

Βιαστικοί διαβάτες
παρελαύνουν μυστικά.
Έπαρση τους διακατέχει όταν
σκύβουν πάνω στους μίσχους
των φθινοπωρινών δέντρων
και τυλίγονται με την αύρα
των νωπών ίσκιων που
φεγγοβολούν στο γνώριμο δείλι.

ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ ΙΙ

Σε γνωρίζω από την κόψη
Του σπαθιού την τρομερή,
Σε γνωρίζω από την όψη
Που με βια μετράει τη γη.

Ποια γη; Αυτή που ασκούνται βρίζοντας ξένοι φαντάροι; Αυτή που λιάζονται ευρωπαίοι συνταξιούχοι ή αυτή που δώσαμε αντιπαροχή;
Ο Σολωμός είναι ένας ξένος. Γι’ αυτό και ξενίζει το υπερφίαλο Εγώ μας η αυτοπροαίρετη υποταγή του στην Ελευθερία. Σήμερα, στην εποχή του ανέξοδου φιλειρηνισμού, έχουν πέραση οι δεκάρικοι για ανέφελη συνύπαρξη λύκου, αρνιού και τσέλιγκα. Άλλωστε, η σύγχρονη βία μασκατεύεται. Γίνεται ανθρωπιστική αποστολή και οικεία τηλεοπτική δυσκολία. Οικεία όμως εκείνα τα χρόνια ήταν η βία του δυνάστη και η απόφαση του εξεγερμένου να ζήσει ως Ελεύθερος ή να γενεί λαμπάδα της Λαμπρής για να λαμπρύνει το σκότος και την σκοτούρα μιας ζωής που δεν σκύβει την κεφαλή της. Κι όλα γύρω σου είναι φως. Μόνο που για να το λουστείς αυτό το φως, χρειάζεται σε πρώτη φάση να βγάλεις τα γυαλιά σου.

ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ Ι

    Ω τρακόσιοι! σηκωθήτε
    και ξανάλθετε σ’ εμάς∙
    τα παιδιά σας θέλ’ ιδήτε
    πόσο μοιάζουνε με σας.
Χτύπησε κουδούνι για διάλειμμα και μου το έκοψε στη μέση. Κατάπια το υπόλοιπο.
Πιθανώς σ’ αυτήν την παλαιά ημιτελή απαγγελία μου θα πρέπει να αποδώσω την μόνιμο σχέση μου με τα μεγάλα ποιήματα και τις μικρές ηλικίες. Ωστόσο, παρά την στομφώδη, αλλά και ειλικρινή επίκλησή μου οι τριακόσιοι συγγενείς μας, φρονίμως ποιούντες, έμειναν ξαπλωμένοι στις Θερμοπύλες και δεν εμφανίσθηκαν στο σχολείο. Κι ευτυχώς, δηλαδή, γιατί, μάλλον, θα μας έπιαναν στις σφαλιάρες άμα διαπίστωναν ιδίοις όμμασιν πως αντί για φτυστοί, είμαστε για φτύσιμο. Και το χειρότερο, κανείς δεν μας έχει βασκάνει. Εξώλης και προώλης από μόνοι μας.

ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Σε μια περίοδο που ως «Χριστιανός» λογίζεται το  μέλος μιας λέσχης μεταφυσικών βεβαιοτήτων και η «Πολιτική» συγχέεται με την ικανότητα παροχής εκδουλεύσεων από την εξουσία έχουμε πολύ δουλειά μπροστά μας και πολλά λάθη πίσω μας.
Χριστιανοί και Πολιτική:Το θέμα είναι εξαιρετικά δύσκολο και εξ αρχής γνωρίζαμε ότι υπερβαίνει και τις προθέσεις μας και τις δυνατότητές μας.
Κρίναμε όμως ότι θα είναι επιτυχία μας να ανοίξουμε, έστω, μια συζήτηση που ποτέ δεν έγινε.
Ο χρόνος θα δείξει εάν τα καταφέραμε.

Α. Αργυρόπουλος, Χριστιανική πολιτική παρέμβαση  
Θ. Ν. Παπαθανασίου, Η νομιμότητα της ταξικής κοινωνίας   
Μοχαχού Μωυσή του Αγιορείτη, Οι “εχθροί” της Εκκλησίας 
Βασ. Ι. Κρομμύδας, Ο χριστιανός του 21ου αιώνα      
Φιλαλήθης, Οι όψιμες αγιορείτικες “businesses”     
Θανάσης Κουρταλίδης, Χριστιανική Δημοκρατία
Στ. Παπαθεμελής: Ο χριστιανός αίρει τον σταυρόν αυτού και δεν το προβάλλει ως σύμβολο κάλπης                   

ΤΑ ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Μακάρι να ήταν οι διαπιστώσεις μας υπερβολικές. Αυτό ευχόμασταν κάθε φορά που γράφαμε: Μακάρι να διαψευσθούμε! Όταν προειδοποιούσαμε για «το φόβητρο του χρέους, ένα σύστημα καλύτερο από την αποικιοκρατία», το Αλογοσκούφειο, τότε, υπουργείο Οικονομικών συνέχιζε στο κόκκινο το δανεισμό της χώρας. Όταν γράφαμε, ομοίως, πως «η έλλειψη ευρύτερης στρατηγικής για τη χώρα, δηλαδή για την οικονομία, την εργασία, την παιδεία, την ασφάλεια, την πληθυσμιακή ανάπτυξη, τη θέση της Ελλάδας στο διεθνες γίγνεσθαι, δημιουργεί μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση για την εθνική μας επιβίωση» ή όταν επισημαίναμε ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες «είναι μια καλοστημένη επιχείρηση καταλήστευσης των πόρων ενός μικρού λαού και φαλκίδευσης των δικαιωμάτων του», η Αθήνα βυθιζόταν στην παραισθησιογόνο ευτυχία του 2004. Κι όταν, εκεί που στον Δεκέμβρη του 2008, ανευθυνο-«έφηβοι» σχολιαστές είδαν «εξέγερση της νεολαίας», εμείς καταγράψαμε την αρχή μιας δημοκρατικής εκτροπής, αυτή δεν άργησε να καταφθάσει τον Μάη του 2010. Μα κι όταν γράφαμε «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν», το καλοκαίρι του 2009, που ο Γ. Παπανδρέου επέλαυνε με το «λεφτά υπάρχουν», κι αν πρώτοι χτυπήσαμε στην πρώτη σελίδα τον τίτλο «Νέα (Γερμανική;) Κατοχή» (Γενάρης 2010), πάντα βαθειά μέσα μας ευχόμαστε να διαψευστούμε, τα χειρότερα να μην φθάσουν.
Δυστυχώς, η φωνή μας, όπως και η φωνή αρκετών άλλων, όσων δεν εξαγοράστηκαν και δεν ξεμυαλίστηκαν από τα καθρεφτάκια της Μεταπολίτευσης, αν και καθαρή στις διαπιστώσεις της, παρέμεινε ασθενής, ίσως λόγω της φτώχειας μας και δικής μας αδυναμίας. Κι αν τώρα, που ολόκληρη η κοινωνία μοιάζει να ξυπνά από έναν τριακονταετή λήθαργο, συναθρίσαμε αυτές τις φωνές σ’ αυτό το βιβλίο, το κάναμε  με την κρυφή ελπίδα να διαψευστούμε ετούτη τη φορά και τα χειρότερα να μην έρθουν.

FINIS GRAECIAE

Finis Graeciae ήταν ο τίτλος ενός κειμένου που δημοσίευσε ο Χρήστος Γιανναράς το 1986, πριν από εικοσιπέντε χρόνια, όταν στην χώρα μας μεσουρανούσε η made in Greece εκδοχή του σοσιαλισμού και στις πίστες ο Λευτέρης Πανταζής.
Υπάρχει μια πάγια αναγνωστική συμπεριφορά που θεωρεί θεμιτές στους συγγραφείς τις υπερβολές. Έτσι, νομίζω, ότι προσπεράστηκε ο σπαραγμός εκείνης της διατύπωσης. Όχι ως κυριολεξία.
Γι’ αυτό και συνεχίσαμε τις ζωές μας εμπιστευόμενοι τις διατυπώσεις άλλων, λιγότερο αρμόδιων αλλά και λιγότερο στενάχωρων.
Και πορευτήκαμε κι εμπορευτήκαμε δια της χρόνιας μεταφυσικής αυταπάτης ότι «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει». Αθάνατη μεγαλουργεί στα Χρηματιστήρια, διακρίνεται στις «Ολυμπιάδες» κι επαιτεί στις Αγορές. Κι όλα αυτά στο όνομα του «πατριωτισμού»! Ενός τζαμπατζίδικου πατριωτισμού που –ακόμη και τώρα– γίνεται κομπασμός και ρητορεία.
Σήμερα, που όχι απλώς ψηλαφούμε την αλήθεια εκείνης της διατύπωσης αλλά βυθιζόμαστε στην ανομολόγητη επαλήθευσή της, επιλέγουμε και πάλι την προσπέρασή της. Finis Graeciae. Όχι γιατί μας τέλειωσαν τα δίφραγκα αλλά επειδή αρνηθήκαμε τον εαυτό μας. Γίναμε ουραγοί της νεωτερικότητας, παριστάνοντας τον εταίρο μιας συμμορίας. Επειδή το μόνο που έχουμε να υπερασπίσουμε είναι η επάνοδός μας στις Αγορές. Τίποτε άλλο.

Πολιτική αδολεσχία Ι

ΤΑ ΣΤΕΝΩΤΕΡΑ -ἐπικαιρικὰ καὶ ἐπίκαιρα

I)Ὁ δεκάλογος τοῦ καλοῦ κομματάρχη
II) Ποιός φοβᾶται τὴ δημοκρατία; Σημειώσεις περὶ δημοψηφισμάτων
III) Τὸ Νέο Σχολεῖο καὶ τὸ Παλιὸ Σύνταγμα
IV) Νεανικὴ ψῆφος καὶ νέα μεταπολίτευση
V) Γιὰ τὴν ἐκλογὴ Σαμαρᾶ
VI) Σλάβοϊ Ζίζεκ: πρὸς Ἀθηναίους Α΄ ἐπιστολὴ

ΤΑ ΕΥΡΥΤΕΡΑ -θεωρητικὰ ἐκκρίματα μετοχῆς στὴν «πόλιν»

VII) Ἀπὸ τὸ κρατικὸ στὸ δημόσιο: κριτικὴ στὴν προοπτικὴ ἑνὸς φιλελεύθερου κοινοτισμοῦ
VIIΙ) Μεταφύτευση προτεραιοτήτων: τὸ ἐπεῖγον τοῦ οἰκολογικοῦ προβλήματος, ἡ πρόσληψή του ἀπὸ τὸ ἑλλαδικὸ πολιτικὸ σύστημα καὶ τὸ περιβάλλον ὡς πατριωτισμὸς
ΙX) Ἀκάθιστος, τὸ sold out τῆς Σαρακοστῆς
X) Ἡ κοραϊκὴ «Μετακένωσις» σύμφωνα μὲ τὴ διδακτορικὴ
διατριβὴ τοῦ Ἀλέξανδρου Παπαδεροῦ στὸ Mainz τὸ 1962
XI) Ἡ πρόσληψη τοῦ Ἀχμὲτ Νταβούτογλου στὸν ἑλλαδικὸ δημόσιο λόγο
XII) Οἱ ἐναλλακτικὲς κοσμοθεωρίες τοῦ Ἀχμὲτ Νταβούτογλου

ΣΑΛΟΣ

Μια σειρά εντελώς διαφορετικών ανθρώπων απαντά στις ερωτήσεις του παρόντος αλλά σιωπηλού αναζητητή Ιωάννη Αναγνώστου, γύρω από τη ζωή και τον χαρακτήρα ενός κατά Χριστόν σαλού, του πατρός Λεωνίδα, κατά κόσμον Γεωργίου Καλοχλωρίδη. Η γυναίκα και ο γιος του, που άφησε πίσω του, μια μοναχή, ένας αλκοολικός ταξιτζής, ένας ναυτικός, ένας παλιός σύντροφός του από τα χρόνια του αντάρτικου, ένας αρχιμανδρίτης, ένας θεολόγος που μελετά τη ζωή του και άλλοι, πολλοί, διαφορετικοί άνθρωποι, διαφορετικές μαρτυρίες, τρόποι, σκέψεις, κατανοήσεις, προσφέρουν στον Αναγνώστου ό,τι νομίζουν για γνώση, σπαράγματα μιας ζωής σκορπισμένης ανάμεσα σε αγρούς και πόλεις, σε ερημία και πολυκοσμία, στο λογικό και στο παράλογο. Θαύματα και θαυμαστά γεγονότα, που τα διηγούνται άνθρωποι αμφιβόλου ψυχικής και διανοητικής κατάστασης, αποδοχή και απόρριψη, αφοσίωση και αποστροφή. Στο τέλος υπάρχουν λίγες σελίδες από ένα τετράδιο που ο ίδιος ο Σαλός έγραφε, κομμάτια από κείμενα, ανολοκλήρωτα, φράσεις σπασμένες, λέξεις κατακερματισμένες, ό,τι μπορεί να δώσει ή να αποδώσει κάποιος. Μια ζωή σε αμφιβολία.

Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ

Το απόγευμα της 5ης Μαΐου του 2010 στη Σταδίου, ο Ιωάννης Αναγνώστου, υπάλληλος τραπέζης, γλυτώνει τη ζωή του και χάνει τα λογικά του. Έχοντας περάσει μια περιπέτεια σοβαρή με την ψυχική του υγεία, που τον έφερε να συνομιλεί με έναν από τους πιο γνωστούς ψυχίατρους πριν χρόνια, τα πάντα συγχέονται, τα πάντα μπλέκονται, τα πάντα στρεβλώνονται, σε μια ψυχή που πονά, σε ένα κορμί που σέρνεται, σε ένα μυαλό που αδυνατεί να συλλάβει την πραγματικότητα. Διαλέγεται, σε μια πορεία από την Κοραή μέχρι την Βουλή, που εφιαλτικά επαναλαμβάνεται, με συντρόφους τους τρεις ήρωες και τον γιατρό του, όπου φαντασίωση και πραγματικότητα, παρελθόν και παρόν, ο ίδιος ο τόπος, η σειρά των γεγονότων, αλλάζουν θέση, όπου η αλήθεια μεγαλόπρεπα παραχωρεί τη θέση της στο ψέμα, όπου το ψέμα δεν μπορεί παρά να είναι αληθινό, όπου το χθες των πολλών, μπλέκεται με το σήμερα του ενός, όπου η πορεία ενός διαταραγμένου και πονεμένου ανθρώπου, ταυτίζεται με την πορεία του λαού. Μια περιστροφή ακατάσχετη του χώρου και του χρόνου, του λογικού και του παράλογου, ένα σκληρό ταξίδι συλλογικής αυτογνωσίας, μια άπειρη προσωπική δοκιμασία.

τεύχος 32-33

Περιεχόμενα τεύχους 32-33